| 
 Filozoficzne kierunki starożytnej Grecji różnie odnosiły się do znaczenia religii w życiu człowieka. Przedstawmy jak ten problem opisywały najważniejsze z nich:Epikureizm - jest tworem Epikura; uważał on, że celem człowieka jest szczęście, 
			które utożsamiał z przyjemnością, przeciwstawił je nieszczęściu, powstającemu 
			w wyniku doznawania cierpienia; wiedząc, że życie jest krótkie, Epikur 
			uważał, że należy z niego korzystać, póki trwa; drogą do szczęścia, 
			a raczej środkami do jego osiągnięcia, stanowiły cnota i rozum; Epikur 
			nie negował istnienia bogów, ale twierdził, że nie mogą one w żaden 
			sposób ingerować w życie ludzi, tak więc człowiek uwolniony od przesądów 
			religijnych, powinien realizować swe szczęście na ziemi prowadząc 
			życie mądre, sprawiedliwe i cnotliwe, to przyczyniało się do szczęścia 
			ogółu; wszystko więc opierało się na używaniu życia i koncentracji 
			na dobrach doczesnych, ale ważny również umiar, gdyż zbyt usilne uganianie 
			się za przyjemnością może jednak wywołać cierpienie.
 
 Hedonizm- jest to bardziej skrajna odmiana epikureizmu, ale w rzeczywistości 
			  jest utożsamiana z nim, polega na ścisłym dążeniu do przyjemności, 
			  która jest źródłem rozwoju człowieka; jednocześnie należy zachować 
			  wolność umysłu i nie ulegać pragnieniom i złudzeniom
 Stoicyzm- prezentuje zupełnie inne podejście do życia: za najwyższe 
			  szczęście uznaje cnotę oraz wolność i niezależność (dlatego izolacja, 
			  żeby inni nie mieli na nas wpływu) także od pragnień i emocji; ponieważ 
			  człowiek nie ma wpływu na wiele zjawisk zewnętrznych, powinien się 
			  od nich uniezależnić przez ścisłe panowanie nad sobą i swoimi uczuciami 
			  oraz nie kierować się w życiu uczuciami, tylko rozumem; dobra 
			  doczesne nie dają szczęścia, dlatego człowiek nie powinien się do 
			  nich przywiązywać. Twórcą stoicyzmu był Zenon z Kitionu.
 Sceptycyzm- doktryna filozoficzna polegająca na ograniczeniu się do obserwowaniu 
			  i powstrzymywaniu się od oceniania i wypowiadania się; w antyku 
			  polega głównie na wątpieniu w rzeczywistość świata zewnętrznego 
			  przy jednoczesnej wierze w świat duchowy i istnienie Boga; jest 
			  też sceptycyzm nowożytny, polegający na wierze tylko w rzeczywistość 
			  zmysłową i jednoczesnej niewierze w Boga.
 Cynizm- postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem wartości 
			  poważanych w danej grupie i deprecjonowaniem szanowanych przez nią 
			  instytucji, sposobów postępowania i autorytetów a negacją i lekceważeniem 
			  wszelkich zasad i wartości; doktryna cyników, lekceważących przyjęte 
			  normy i zwyczaje, ograniczających swe potrzeby do minimum, uważających 
			  życie psa za symbol życia zgodnego z naturą.
 Warto też poznać stosunek do religii najważniejszych filozofów greckich doby starożytnej: Tales z Miletu (ok. 620 p.n.e. - ok. 540 p.n.e.)Był greckim filozofem, matematykiem, astronomem. Zaliczany był do 
			  siedmiu mędrców starożytnej Grecji. Uważany jest za ojca matematyki 
			  greckiej, a także pierwszego uczonego i filozofa europejskiego. 
			  Talesowi z Miletu przypisywano wiele twierdzeń z geometrii, m.in. 
			  twierdzenie nazywane dziś twierdzeniem Talesa. Uważany jest on za 
			  twórcę tzw. szkoły jońskiej oraz za tego, który zapoczątkował systematyczną 
			  rozbudowę pojęć i twierdzeń geometrycznych. Wśród poglądów filozoficznych 
			  przypisywanych Talesowi znajdują się: sformułowanie problemu "zasady" 
			  - pierwszego założenia filozoficznego, wskazanie wody jako zasady, 
			  twierdzenie, że "świat jest pełen bogów", nazwanie duszy 
			  zasadą ruchu oraz wiara w nieśmiertelność duszy.
 Pitagoras (ok. 582 - ok. 507 p.n.e.)Matematyk i filozof grecki, urodzony na wyspie Samos. Był założycielem 
			  słynnej szkoły religijno-filozoficznej w Krotonie w Italii. Przyjmuje 
			  się, że to on zaczął stosować systematyczne dowodzenie twierdzeń 
			  geometrycznych. Jemu też przypisuje się wprowadzenie pojęcia podobieństwa 
			  figur geometrycznych, a także dowód znanego twierdzenia o trójkątach 
			  prostokątnych, odkrycie niewspółmierności odcinków oraz wiele innych 
			  osiągnięć.
 Heraklit z Efezu (ok. 540 p.n.e. - ok. 480 p.n.e.)Nazywany był ciemnym filozofem. Według Heraklita rzeczywistość polega 
			  na ciągłym stawaniu się - stawanie się zaś jest nieprzerwanym ścieraniem 
			  się przeciwieństw. Za podstawę istnienia Wszechświata Heraklit uznał 
			  ogień, który żyje śmiercią tego, co spala. Jego teorię zmienności 
			  nazywa się wariabilizmem lub herakliteizmem, a najlepszym jej przykładem 
			  jest rzeka, której wody ciągle się zmieniają płynąc. Stąd słynne 
			  powiedzenia Heraklita: nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki 
			  lub panta rhei - wszystko płynie. Heraklit zwrócił większą uwagę 
			  na człowieka. Krytykował poznanie zmysłowe, natomiast wychwalał 
			  rozum, uznając, że kieruje on nie tylko człowiekiem, ale i wszechświatem 
			  w ogóle.
 Epikur (341 p.n.e.-270 p.n.e.)Grecki filozof, twórca epikureizmu. Był jednym z najważniejszych 
			  filozofów tzw. drugiej fazy greckiej filozofii klasycznej, w której 
			  dominowały zagadnienia filozofii życia - rozważania na temat jak 
			  osiągnąć pełne szczęście. Na temat życia Epikura nie wiadomo zbyt 
			  wiele, gdyż nie zachowały się do dzisiaj żadne jego oryginalne dzieła, 
			  których ponoć napisał ponad 40. Głównym źródłem wiedzy o Epikurze 
			  i jego systemie są prace rzymskiego filozofa i poety Lukrecjusza. 
			  Wiadomo na pewno, że w Mytilene i Lampsacus założył szkoły filozoficzne. 
			  Natomiast w Atenach, w którym założył szkołę filozoficzną zwaną 
			  często "Ogrodem". Skupił wokół siebie grupę podobnie myślących filozofów, 
			  którzy zapoczątkowali epikureizm - dla którego kluczowym pytaniem 
			  było jak osiągnąć szczęście w życiu doczesnym, jak żyć, żeby być 
			  szczęśliwym. Mimo takich założeń pierwotnych epikureizmu, jego koncepcje 
			  metafizyczne, zwłaszcza w teorii poznania, miały później znaczny 
			  wpływ na filozofów niemal do czasów współczesnych. Epikureizm, konkurował 
			  ze stoicyzmem aż do czasów rozwoju chrześcijaństwa.
 Sokrates (469roku p.n.e. -399 roku p.n.e.)Jeden z największych filozofów greckich. Żył w Atenach, gdzie nauczał 
			  prowadząc dysputy z przypadkowymi przechodniami na ulicach miasta, 
			  zyskując sobie zarówno popularność jak i wrogość. Został skazany 
			  na śmierć przez wypicie cykuty za bezbożność i psucie młodzieży. 
			  Niemniej tradycyjnie przyjmuje się, że do oryginalnych pomysłów 
			  Sokratesa, które później zaadaptowali jego uczniowie do swoich systemów 
			  filozoficznych należy: wiara w absolutne znaczenie pojęcia dobra 
			  i cnoty, tożsamość dobra i wiedzy, stworzenie systemu edukacji, 
			  zwanego dialektyką. Sokrates był również twórcą metody indukcyjnej.
 Platon (427 roku p.n.e. - 347 roku p.n.e.)Jeden z największych myślicieli wszechczasów. Biograf i przekaziciel 
			  myśli Sokratesa, jego najwybitniejszy uczeń. Założyciel sławnej 
			  Akademii Platońskiej, która przetrwała bez mała 1000 lat. Platon 
			  uznawał dualizm świata: świat idei - niedostępny zmysłom 
			  oraz świat materialny. Świat idei to według Platona jedyny, prawdziwy 
			  świat, wszystko inne jest cielesne, ulotne, przemijające. Dlatego 
			  też najbardziej w człowieku interesowała go dusza, jako czynnik 
			  idealny, niezniszczalny, który trwa poza śmierć. Dusza przed 
			  urodzeniem przebywa w świecie idei i tam zdobywa wiedzę o tym, 
			  co dobre. Rolą nauczyciela nie jest, więc pouczanie czy nauczanie, 
			  lecz pomoc w wydobyciu wiedzy, za pomocą pytań, refleksji. Platon 
			  jest również autorem koncepcji idealnego państwa, w którym władzę 
			  sprawowaliby filozofowie, kierując się ideami dobra, prawdy i piękna. 
			  Według niego filozofowie stoją na szczycie drabiny społecznej, bo 
			  posiedli cnotę mądrości. Pozostali obywatele zajmują w państwie 
			  pozycję w zależności od osiągniętej doskonałości. Państwo jest sprawiedliwe 
			  wtedy, gdy każdy dba o to, co do niego należy, jest bezwzględnie 
			  podporządkowany władzy filozofów-władców, polityka państwa podporządkowana 
			  jest celom moralnym. Państwo powinno decydować o każdej dziedzinie 
			  życia obywateli. Jego idea państwa idealnego nigdy nie została zrealizowana. 
			  Filozofia Platona, szczególnie jego nauka o duszy i niewidzialnym 
			  świecie idei silnie oddziaływała na chrześcijaństwo.
 Arystoteles (384 roku p.n.e. - 322 roku p.n.e.)Arystoteles przez 20 lat był uczniem Platona w Akademii w Atenach, 
			  a później Platon był uczniem Sokratesa. W ten sposób Arystoteles 
			  mógł przedłużyć wysiłek filozoficzny swoich mistrzów, wyraźnie jednak 
			  odcinając się od platonizmu. W Atenach założył Liceum - gdzie studiowano 
			  wszystkie ówczesne nauki. Działalność Liceum odzwierciedla umysł 
			  Arystotelesa - filozofa realistycznego, interesującego się wszystkim, 
			  co się mówi, co jest i co się czyni. Dzieło Arystotelesa rozciąga 
			  się w pięciu głównych kierunkach: logiki, opartej na analizie języka, 
			  w celu poznania świata ludzkiej myśli; filozofii przyrody; metafizyki, 
			  czyli filozofii oznaczającej "naukę o bycie jako bycie; etyki i 
			  polityki badającej człowieka przyciąganego przez dobro w przyjaźni 
			  i kontemplacji oraz współpracującego z innymi ludźmi w państwie; 
			  poetyki i retoryki dotyczącej człowieka wyrażającego się w twórczości 
			  literackiej i mowie, mającej na celu przekonanie słuchacza.
 |